Stratejik satın alma stratejik bir yönetim fonksiyonu olarak işletmelerin başarısından çok önemli bir yere sahiptir. Stratejik yönetimine firmalar tarafından gün geçtikçe daha çok önem verilmesi yönetim alanında her hususta gelişmeler yaşanmasına ve firmaların daha kolay kurumsallaşmasını sağlamaktadır.

Globalleşen Dünya ile beraber artan lojistik imkânları satın alma birimi ve firma karlılığı için oldukça büyük fırsatlar sunmaktadır. Satın alınacak ürün Dünya’nın herhangi bir yerinden çok daha ucuza ve daha kaliteli şekilde tedarik edilebilmektedir. Bu her ne kadar perakendeciler için bir avantaj olarak görünse de yönetim ve organizasyonel sorunlardan dolayı perakendecinin ciddi zararlar görmesine neden olabilecek derecede de bir karmaşıklık içermektedir.  Fakat artan tedarikçi sayılar ile beraber tüm bu tedarikçileri yönetmek çok da kolay olmamaktadır. Gerek teslim zamanları gerekse de kalite gibi konularda yaşanabilecek sorunlara karşı firmalar büyüyen bu kargaşa ile beraber doğru karar veremez hale gelebilirler. Satın alma için stratejik bir yaklaşım bu tür bir karmaşayı ortadan kaldırarak daha kolay yönetilebilir bir tedarik zinciri oluşturulabilir.

Satın alma fonksiyonu firma içerisinde bulunduğu önemi itibari ile firmanın rekabet gücünü ve karlılığı üzerinde oldukça fazla etkisi olan bir bölümdür. Satın alma fonksiyonunun stratejik yönetim ilkelerine göre yönetilerek daha sistematik hale getirilmesi firmanın uzun vadede gücünü arttıracaktır.

Kategori yönetimi sayesinde firmalar sattığı ürünleri gruplayarak buna uygun şekilde sunumlar gerçekleştirip tüketicinin dikkatini çekmektelerdir. Kategori yönetimi yapan firmalar her bir kategorinin başarısını ayrı ayrı değerlendirmekte ve her bir kategori için başarıyı arttırma planını ayrı ayrı yapmaktalardır. Her kategori için verilen çaba karşılığında kategoriler kendi başlarına büyüme göstererek toplamda firmanın satış hacminin gelişmesine yardımcı olmaktadır. Kategoriler içinde bir çok tamamlayıcı ürün de bulunduğundan bir ürün almaya gelen tüketici aynı kategori içerisinden tamamlayıcı bir çok ürünü alarak çıkabilmektedir.

Satın almada ve perakendecilikte günümüz uygulaması kategori yönetimi gün geçtikçe gelişmektedir. Kategori yönetiminin gelişmesi ile beraber perakendeciler daha sistemli bir şekilde ürünlerini tüketiciye sunabilmekte ve böylece daha aktif şekilde ürünlerini kontrol edebilmektedir. Bu bun diğer bir getirisi olarak da yapılan değerlendirmeler ile beraber kategori başarıları ölçülebilmekte ve çıkan sonuçlara göre kategorilerin gelişmesi sağlanabilmektedir.

Kategori yönetimi hem perakendecilere hem de müşterilere avantaj sağlamaktadır. Perakendecinin kategorileştirdiği birçok ürünü aynı anda görme ve değerlendirme şansı olan tüketici en iyi fiyata en uygun ürünü bulabilmekte ve tüm tedarikçileri bunun için gezmek ve sürekli araştırmak zorunda kalmamaktadır.

Dijitalleşme ve internet teknolojilerinin hızlı gelişimi ile beraber tedarik zincirleri de hızlı bir şekilde dijitalleşme trendinden yararlanmaktadır. Dijitalleşme ile beraber müşterilerin satın aldıkları ürünler hemen görülebilmekte, stok kontrolleri daha ayrıntılı yapılabilmekte, tedarikçinin stok durumundan daha erken haberdar olması sağlanabilmekte ve buna bağlı olarak depolama maliyetleri, envanter maliyetleri düşmektedir. Ayrıca dönemsel trendlere göre tüketici isteklerine daha hızlı cevap verilebilmekte, değerlendirmeler daha kesin sonuçlara göre yapılmakta ve geliştirme çabaları daha doğru veriler ile yapılabilmektedir.

KAYNAKLAR

AKGÜÇ, Ö. (1998), Finansal Yönetim,(7.Baskı),İstanbul: Avcıol Basım Yayın.

AYDIN, K., Candan B. (2007): Kategori Yönetimi: Üretici- Perakendeci-Tüketici Odaklı, Beta Basım Yayım Dagıtım A.S., İstanbul

BAİER, C., (20008), The Alignment Performance Link in Purchasing and Supply

Management, Frankfurt : Gabler-Verlag is a company of Springer Science and Business Media

BURT, D., PINKERTON, R., (1996), A Purchasing Manager's Guide to Strategic

Proactive Procurement, New York : American Management Association

DEMİRHAN, G. (2009), “Perakendecilik Sektöründe Kategori Yönetimi Uygulamalarının İşletmelerin Finansal Performansına Etkileri”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir

FİLİZ, A. (2008), Üretim Yönetiminde Verimlilik Sırları, İstanbul: Sistem Yayıncılık

GRUEN, Thomas W., Reshma H. Shah (2000): “Determinants and Outcomes of Plan Objectivity in Category Management Relationships”, Journal of Retailing, Vol:76, No:4, pp.483-510

GOONER, Richard., (2001), Managing Product Categories, University Of North Carolina, Phd, Umı

GÜNER, E., KARACA,.M.E.(2008) “Tam Zamanında Üretim Sisteminde Tedarikçi

İlişkileri ve En İyi Parti Büyüklüğü Üzerine Bir Uygulama”, Gazi Üniversitesi, Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Dergisi,c.19,No:4:443 - 454

GÜNER,E., KARACA, M.E.(2004), “Tam Zamanında Üretim Sisteminde Tedarikçi

İlişkileri Ve En İyi Parti Büyüklüğü Üzerine Bir Uygulama” , Gazi Üniv. Müh. Mim. Fak. Dergisi, c. 19, No 4, 443-454.

KÜÇÜK, O., ECER, F. (2007), “Bulanık Topsıs Kullanılarak Tedarikçilerin Değerlendirilmesi Ve Erzurum’da Bir Uygulama”, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, c.3, Sayı:1

KERESTECİOĞLU,M., ACAR M., (2005), Satın Alma ve Sözleşme Yönetimi, Dumat Ofset Matbaacılık.

ODABAŞI, Y.., Oyman, Mine., (2002), Pazarlama İletişimi Yönetimi, Mediacat Yayınları

ORHAN, M. (2008): “Kategori Yönetimi”, PERDER, Perakendeciler Dernegi Dergisi, Yıl:2008, No:4, ss.108-112

SONER,S., ÖNÜT, S. (2006), “Çok Kriterli Tedarikçi Seçimi: Bir Electre-Ahp Uygulaması”,yıldız Teknik Üniversitesi, Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi ,Sayı:4

ŞAHİN, S. A, (2003), “Satınalma Ve Risk Yönetiminin Tedarik Zinciri Yönetimindeki Yeri”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.

TASKIN, E. (2002): “Kategori Yönetimi ve Perakende Pazarlama”, Yönetim ve Ekonomi, Yıl:2002, Cilt:9, Sayı:1-2

VARİNLİ, İ (2001): “Perakendecilikte Kategori Yönetimi”, Pazarlama Dünyası, Yıl:15, Sayı:2001-1